Soczewki kontaktowe, okulary i inne rozwiązania dla sportowców
- optometriasportu
- 22 kwi 2020
- 5 minut(y) czytania
Wiele razy wspominałem jak ważne jest dobranie odpowiedniej korekcji w kontekście uprawiania sportu. Tradycyjne okulary nie należą do najwygodniejszych oraz łatwo je uszkodzić, a większe wady wzroku nie pozwalają na komfortowe uprawianie sportu bez korekcji. Osoba z wadą -5,00 dptr widzi ostro do ok. 20 cm przed sobą, wszystko co znajduje się dalej jest rozmazane. Właściwa korekcja daje przede wszystkim wyraźniejszy, bardziej szczegółowy obraz oraz pozwala poprawić niektóre funkcje wzrokowe, co wpływa korzystnie na szybkość refleksu czy prawidłową ocenę odległości. Dotychczas jeszcze nie było ani słowa o możliwych rozwiązaniach korekcyjnych w sporcie, zatem powiedzmy sobie o tym.
Na początku trzeba zaznaczyć jedną rzecz, wybór najodpowiedniejszej metody korekcji wzroku zależy od wielu czynników: rodzaju dyscypliny, jej dynamiczności i charakterystyki, czy wielkości wady wzroku. Po kolei omówię kilka najpopularniejszych rozwiązań uwzględniając ich wady i zalety, ale warto podkreślić, że każdy przypadek jest inny i zawsze należy skonsultować się ze specjalistą, który dobierze najlepsze rozwiązanie.
MIĘKKIE SOCZEWKI KONTAKTOWE
Najczęściej wybierany rodzaj korekcji do uprawiania sportu, z którego korzystają tacy sportowcy jak Novak Djokovic, Dwight Howard lub Cristiano Ronaldo. Soczewkę umieszcza się bezpośrednio na oku i w większości gabinetów optometrysta lub okulista dobierze odpowiedni rodzaj soczewki oraz nauczy jej zakładania i zdejmowania. Ogólnodostępne soczewki, poza mocą, są jeszcze opisywane przez dwa parametry: średnicę (DIA) i promień krzywizny bazowej (BC). Ponadto w zależności od danego modelu, soczewki mają różny poziom uwodnienia i tlenoprzepuszczalności. W tym miejscu warto przestrzec przed samodzielnym dobieraniem soczewek kontaktowych, ich złe dobranie może powodować ból, łzawienie, pieczenie. Nawet pomimo braku negatywnych odczuć może powstać wiele powikłań, które w dłuższej perspektywie czasu mogą zmusić do porzucenia soczewek lub w skrajnych przypadkach rozpoczęcia leczenia.
Przechodząc do zalet, których jest niewątpliwie sporo, należy wymienić przede wszystkim poczucie komfortu, pełne pole widzenia nieograniczone ramką okularów i naturalne odwzorowanie obrazu. Dodatkowo korzystanie z tej metody korekcji pozwala pożegnać się z parującymi i brudzącymi się okularami. Soczewki docenią przede wszystkim piłkarze, koszykarze, siatkarze, czyli osoby uprawiające dynamiczne sporty, potrzebujące pełnego pola widzenia. Co więcej, odnotowano pozytywny wpływ soczewek kontaktowych na poziom pewności siebie, a jak wiadomo aspekt psychologiczny w sporcie jest bardzo istotny.
Niestety, pomimo tylu plusów nie jest to rozwiązanie pozbawione wad. Nawet pomimo najlepszego doboru soczewek kontaktowych mogą występować fluktuacje obrazu, zmiany jakości obrazu przed lub po mrugnięciu oraz dyskomfort wynikający z wysychania materiału. Najpoważniejsze konsekwencje mogą wyniknąć z nieprzestrzegania zasad higieny, bo stąd już bardzo niedaleka droga do infekcji i zapaleń. Problemem może być korygowanie bardzo wysokich wartości astygmatyzmu, lecz wszystko zależy od rodzaju wady.
Użytkownicy soczewek najczęściej stawiani są przed wyborem: soczewki jednodniowe czy miesięczne? Ponownie wszystko zależy od specjalisty, każdy przypadek jest inny. Jednakże soczewki jednodniowe zapewnią wyższy komfort użytkowania, a także mniejsze ryzyko powikłań.
OKULARY KOREKCYJNE
Kolejnym bardzo popularnym rozwiązaniem są okulary, jednak nie mam tu na myśli tych tradycyjnych, „codziennych” oprawek, a przeznaczone do danych dyscyplin sportowych. Wielkość, rodzaj i kształt tych okularów zależy od ich przystosowania, inaczej będą wyglądały dedykowane do pływania, a inaczej do jazdy na nartach. Wewnątrz takich gogli znajduje się wkładka, w której można zamontować soczewki, z takiego rozwiązania korzysta m.in. pływak Mack Horton, który jak sam mówi:
„Bez okularów prawie nie widzę swojej ręki przed twarzą”.
Ogromną przewagą tego rozwiązania jest możliwość korygowania niestandardowych wad wzroku, w przypadku których soczewki nie dawały użytkownikowi idealnego i komfortowego obrazu. Nad soczewkami kontaktowymi mają także dodatkową przewagę w postaci braku ryzyka zapaleń czy zakażeń. Soczewka kontaktowa zawsze jednak będzie ciałem obcym na oku, które ma pewien wpływ na jego fizjologię. Okulary też mogą pełnić funkcję ochronną, jak w przypadku Karola Bieleckiego, u którego minimalizowały ryzyko uszkodzenia zdrowego oka.
Każdy kij ma dwa końce i niestety istnieją też wady. Pole widzenia ograniczone ramką lub parujące i brudzące się okulary mogą powodować dyskomfort podczas dłuższej gry. Przy korygowaniu większych wad wzroku mogą powstawać aberracje, powodujące zniekształcenia obrazu. Tak samo jak zły dobór soczewek kontaktowych mógł mieć negatywny wpływ na fizjologię oka, tak źle dobrane okulary sportowe mogą powodować ból i ucisk, co w dłuższej perspektywie będzie nie do zniesienia.
Warto nadmienić, że tradycyjne okulary korekcyjne nie nadają się do uprawiania sportu! Okulary sportowe są wykonane ze specjalnych, bardziej elastycznych i wytrzymałych materiałów, z myślą o bezpieczeństwie w przypadku uderzenia lub uszkodzenia. Tego samego nie można powiedzieć o codziennych okularach, które w przypadku np. uderzenia piłką mogą wyrządzić nam sporo krzywdy.
ORTOKERATOLOGIA
Ortokeratologia jest mniej znanym i rzadziej stosowanym rozwiązaniem, ale na pewno jest warta tego, by o niej wspomnieć. Polega na stosowaniu specjalnych soczewek stabilnokształtnych, które zakłada się na noc, a ich zadaniem jest zmiana kształtu rogówki. Rano po zdjęciu soczewek obraz powinien być ostry i wyraźny. Jest to bardzo ciekawa alternatywa, proces jest odwracalny, w trakcie uprawiania sportu nie ma potrzeby noszenia żadnych soczewek czy okularów, a więc wygoda przede wszystkim. Rozwiązanie to może nie być dostępne dla osób z dużymi wadami wzroku lub niestandardowym astygmatyzmem, ponadto, pomimo dobrej ostrości wzroku w ciągu dnia, czułość na kontrast (zdolność do odróżniania obiektu od tła) może nie być na najwyższym poziomie, co będzie odczuwalne w trudnych warunkach atmosferycznych. Występuje też ryzyko pojawienia się blasków lub efektu halo. Jest to metoda skierowana do osób, które cenią sobie komfort i brak ograniczeń w ciągu dnia, ale może nie być ona idealnym rozwiązaniem dla zawodowych sportowców. Niepożądane efekty i obniżona czułość na kontrast mogą znacząco wpłynąć na ocenę sytuacji w nieoptymalnych warunkach atmosferycznych. Jest to bardzo ciekawa alternatywa w przypadku sportów walki.
LASEROWA KOREKCJA WZROKU
Zabiegi laserowe zyskują ostatnio na popularności i przystępności, stają się coraz dokładniejsze, co zmniejsza ryzyko powikłań. Ten rodzaj korekcji polega na stałej zmianie kształtu rogówki, zabieg nie trwa długo, a rozwój technologii pozwala korygować naprawdę skomplikowane wady wzroku. Z takiego rozwiązania skorzystali m.in. koszykarze Dwayne Wade i LeBron James oraz golfista Tiger Woods. Udany zabieg oznacza brak konieczności noszenia okularów lub soczewek kontaktowych na co dzień i podczas uprawiania sportu, co bardzo podnosi poziom komfortu i pewności siebie. Jest jednak bardzo duże ale… Laserowa korekcja wzroku nie zawsze redukuje wadę do zera. Czasami pozostaje niewielka szczątkowa wada, która na co dzień może być nieodczuwalna, ale w przypadku zawodowych sportowców, gdzie obraz musi być jak najwyższej jakości, może mieć ona ogromne znaczenie. Może mieć to negatywny wpływ, szczególnie w trudniejszych warunkach atmosferycznych, jak np. deszcz czy śnieg i przy słabym oświetleniu.
Jest to zabieg, więc mimo, że ryzyko jest niewielkie, to zawsze mogą powstać jakieś komplikacje, nawet po wszystkim niewykluczone jest wystąpienie aberracji zniekształcających obraz. Niestety, aby przystąpić do zabiegu trzeba być pełnoletnim, a najlepiej po ok. 21 roku życia. Wraz z tym jak rośnie nasze ciało, powiększa się, a przede wszystkim wydłuża się gałka oczna, zbyt wczesny zabieg korekcji laserowej nie da satysfakcjonujących efektów i może wymagać poprawki za kilka lat lub noszenia okularów/soczewek.
PODSUMOWANIE
Mam nadzieję, że chociaż trochę przybliżyłem możliwe rozwiązania korekcji dla sportowców. Możliwości jest sporo, mają swoje wady i zalety, a ich różnorodność pozwala każdemu znaleźć optymalne rozwiązanie. Temat ująłem tylko w podstawowy sposób, można go rozbudować o soczewki sztywne lub różne rodzaje korekcji laserowej. Ponownie – wszystko zależy od danego przypadku, pacjenta i specjalisty prowadzącego. Przypomnę również, że nie warto działać na własną rękę, ponieważ może to przynieść więcej szkody niż pożytku.
Comentarios